میوه های که دارای فیبر هستند،خواص بسیاری دارند مثلا: باعث لاغری و کاهش وزن می شوند،آیا می دانید چه میوه های فیبر دارند؟
فیبر غذایی به بخشی از گیاهان اطلاق میشود که توسط آنزیمهای دستگاه گوارش قابل هضم نبوده، اما دارای عملکردهای فیزیولوژی مفید در دستگاه گوارش و کاهش خطر بروز برخی بیماریها هستند. این گروه از مواد غذایی در کربوهیدراتهای غیر قابل هضم طبقهبندی میشوند و دارای انحلال پذیری متفاوتی هستند.
فیبرهای با محلولیت کمتر شامل سلولز،همی سلولز و لیگنین هستند.سلولز و همی سلولز در دانه غلات کامل (بههمراه سبوس)،سبزیجاتی مثل هویج،کرفس،بروکلی و گندم کامل یافت میشود و نقش عمده آنها افزایش ظرفیت نگهداری آب و در نهایت افزایش حجم مدفوع است.
لیگنین فیبر چوبی است که در ساقه و دانه میوهجات و سبزیجات و در لایه سبوس غلات یافت میشود و با عمل تخمیر توسط باکتریهای مفید روده تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر میکند و سرانجام باعث کاهش خطر تشکیل تومور میشود.فیبرهای با محلولیت بیشتر مانند صمغها و پکتین اعمال متنوعی دارند.صمغها در جو، جودوسر و بهطور کلی حبوبات یافت میشوند و سبب تشکیل ژل شده و به فعالیت دستگاه گوارش کمک میکند.این فیبرها در فرآیندهای غذایی مثل بستنیسازی کاربرد دارند.پکتین در سیب،توت فرنگی،هویج و مرکبات یافت میشود و با عناصر معدنی،لیپیدها و اسیدهای صفراوی پیوند یافته و دفع آنها را افزایش و کلسترول خون را کاهش میدهند.افزایش دفع مواد معدنی مفیدی چون کلسیم و غیره زنگ خطری است برای افزایش مصرف بیرویه فیبر و لزوم توجه به تعادل در مصرف تمام مواد مغذی.
کیتین و فروکتان از فیبرهای جدا شده و به همراه جلبکها و پسیلیوم،کربوهیدراتهایی استخراج شده و غیر قابل هضم هستند.کیتین در اسکلت خارجی بندپایان،حلزون،خرچنگ و میگو دیده میشود و کلسترول سرم را کاهش میدهد.فروکتان (شامل اینولین و الیگوفروکتوزها) از گندم،کاسنی،پیاز،سیر و موز استخراج میشود و در گوجه فرنگی،جو،چاودار،مارچوبه و کنگر دارالسلامی نیز یافت میشود.
این فیبرها کالری کمی تولید کرده و در کاهش وزن موثرند و به علت شیرینی بالا پذیرش بهتری دارند.این مواد محیط غذایی مناسبی (به اصطلاح پره بیوتیکی) برای باکتریهای مفید روده بزرگ تشکیل داده و حتی به عنوان جانشین چربی استفاده میشوند.پلی ساکاریدهای جلبکی که از جلبک و خزه جدا میشوند نیز تشکیل ژل داده و به عنوان قوام دهنده و پایدار کننده میتوانند استفاده شوند،اما از طرفی مقادیر زیادشان ممکن است سمی باشد.به طور کلی فیبرهای کم محلول مانند سلولز سبب افزایش ظرفیت نگهداری آب مواد هضم نشده و افزایش حجم مدفوع به همراه کاهش زمان عبور مواد از مدفوع (افزایش دفعات عمل دفع) میشود.از طرفی فیبرهای محلول با تولید ژل و کاهش کلسترول خون به نگهداری سلامت کمک میکنند.
دکتر مهرداد حلوائی
متخصص فیزولوژی جانوری و کنترل آفات شهری و صنعتی از دانشگاه تسینگ هوآی چین
Mehrdad halvaei
Phd & Eng Animal Physiology of china Tsinghua University