شیر از لحاظ اندازه بدن و دم تقریبا مانند ببر است ولی از لحاظ داشتن رنگ یکنواخت گندمگون که بدون نوارهای تیره عرضی است با آن تفاوت می*کند. در شیر در انتهای دم یک دسته موی سیاه ودر عقب گوش یک لکه سیاه وجود دارد و بین پهلوهای بدن با ناحیه شکم و سطح خارجی با سطح داخلی دستها و پاها اختلاف زیادی دیده نمی*شود. در پهلوها و بالای گردن موهای بلند به صورت یال وجود دارد.

نرها از ماده*ها بزرگتر هستند و در نرهای بالغ در بالای شانه تا بالای سر و روی گونه*ها و پهلوهای گردن تا سینه موهای بلند یال مانند روئیده شده است. اندازه یال در نژادهای مختلف شیر متفاوت است. در شیر ایرانی یال کوتاهتر است. بچه*های تازه متولد شده گاهی به رنگ یکنواخت هستند ولی اغلب در بالای بدن آنها لکه*هایی دیده می*شود. این لکهها بیشتر دنبال یکدیگر قرار گرفته و به شکل نوارهای عرضی در می*آیند.

نحوه زندگی و تغذیه

شیر مانند سایرگوشتخواران در روز استراحت کرده و در شب بخصوص اوایل شب فعالیت می*کند. از علفخواران بزرگ مانند خوک وحشی و گوزن و سایر سم*داران اهلی مانند گاو و گاومیش تغذیه می*کند. گاهی به انسان حمله*ور می*شود ولی معمولا برای دفاع از خود انسان را مورد حمله قرار می*دهد. در حدود پنج سالگی کاملا بالغ می*شوند. بعد از تولد بچه*ها نرها مادر و بچه*ها را ترک نمی*کنند. دوران آبستنی در حدود 105 تا 112 روز است. بچه*ها 2 تا 5 است. بچه*ها معمولا با چشم بسته متولد می*شوند و بعد از 6 روز چشم باز می*کنند. مدت تغذیه از شیر مادر در حدود 3 ماه است.

پراکندگی در ایران

یکی از قدیمی*ترین شرحی که درباره شیر ایران وجود دارد مربوط به کتاب نزهت*القلوب است که در سال 740 هجری بوسیله حمدالله مستوفی قزوینی تالیف شده است. در این کتاب نوشته شده است: مرغزار دشت ارژن بر کنار بحیره است که در آن صحرا است و در این محدوده بیشه است که در آن شیر شرزه بسیار باشد. طول این مرغزار دو فرسنگ و در عرض یک فرسنگ است. W.Ousley در سال 1819 ضمن اشاره به وجود شیر در جنوب ایران می*نویسد که بوشهر به علت داشتن شیر زیاد به معدن شیر معروف بوده است. شیر در جنگلها و بیشه*ها و نیزارها و بوته*زارهای جنوب ایران از حوالی شیراز در فارس تا حدود کارون در خوزستان می*زیسته است.


نژاد شیر ایرانی

این نژاد بوسیله تعدادی صفات از شیر آفریقایی تفاوت می*کند. در جمجمه صندوق صماخ کمتر متورم بوده و ناحیه پس حدقه*ای کوتاه*تر و سوراخ جلوی حدقه*ای معمولا بوسیله دیواره میانی به دو قسمت شده است. از لحاظ صفات خارجی دسته موهای انتهایی دم بلندترو دسته موهای بلند آرنج و ناحیه شکم نسبتا رشد بیشتر داشته و یال کوتاهتر است. موها بر حسب فصل ممکن است کوتاه و نرم یا بلند و ضخیم باشند. رنگ کلی بدن متغیر است و از گندمگون مخلوط با سرخی و سایه*ای از سیاهی تا خاکستری با خاکستری نخودی و گاهی با سایه*ای از نخودی مایل به سفید تغییر می*کند. یال نیز ازلحاظ شکل رنگ متغیر است.

پراکندگی جهانی

در جنگلهای گیر در کتیاور هندوستان ، نواحی استوایی آفریقا از سمالی لند تا سودان و تا جنوب غربی آفریقا دیده می*شود.