عدم تحرک برای مدت طولانی (مثل سربازان داخل سنگر ) به علاوه ی سرد بودن هوا , رطوبت بالا , وزیدن باد و خیس بودن لباس ها نیز باعث مستعد شدن فرد و بروز سریع تر و شدیدتر آسیب های ناشی از سرما خواهد شد .
مهم : در موارد آسیب های ناشی از سرما نیز پیشگیری بر درمان مقدم است و با رعایت اصول مقابله با سرما حتی در بدترین شرایط آب وهوای نیز می توان از بروز آنها جلوگیری کرد .
نکته : رطوبت هوا به همراه وزش باد باعث از دست رفتن درجه ی حرارت بدن می گردد . به ویژه هرچه سرعت باد بیشتر باشد , کاهش درجه حرارت بدن سریع تر خواهد بود . وزش باد تند در یک آب و هوای سرد و مرطوب به سرعت باعث کاهش درجه حرارت بدن فرد خواهد شد .
کاهش عمومی درجه حرارت بدن (هیپوترمی یا افت دمای بدن )
در برخی شرایط مانند قرار گرفتن طولانی در معرض آب و هوای بسیارسرد و یا غوطه ور شدن در آب بسیار سرد , بدن توانایی تولید حرارت لازم برای مقابله با سرمای محیطی را ندارد و در نهایت دچار کاهش دمای عمومی بدن می گردد . به این حالت اصطلاحاً هیپوترمی گویند . در این حالت هیپوتالاموس مغز دچار بدکاری می شود و بدن قادر به کنترل دمای قسمت مرکزی خود نیست و درجه حرارت حرارت مرکزی بدن از 37 درجه به کمتر از 35 درجه سانتی گراد خواهد رسید . افراد سالخورده و ضعیف بخصوص اگر لاغر , خسته و گرسنه هم باشند مستعد هیپوترمی هستند.
علائم و نشانه ی این افراد عبارت است از :
1- ابتدا بدن آنها دچار لرز می شود .
2- پوست سرد وخشک می شود.
3- نبض کند می گردد.
4- تعداد تنفس بیمار کمتر از حالت طبیعی می شود .
5- درجه حرارت بدن به 35 درجه یا کمتر می رسد .
6- خواب آلودگی ظاهر می شود که ممکن است به کُما منجر شود .
7- ممکن است ایست قلبی رخ دهد .
سایر علائم عبارتند از :
پوست سرد : یکی از علائمی که دلالت بر افت دمای بدن و بروز حالت هیپوترمی دارد .(به ویژه سرد بودن پوست شکم )
لرز : از واکنش های دفاعی بدن برای گرم کردن خود است و بدن بطور خودکار سعی می کند تا با افزایش کار عضلات حرارت بیشتری تولید کند و دمای قسمت مرکزی خود را ثابت نگه دارد . اما با پیشرفت آسیب و کاهش بیشتر دمای بدن , این واکنش دفاعی نیز مختل می شود .
گیج و منگ شدن مصدوم و از دست دادن قدرت قضاوت وتصمیم گیری و از دست دادن هماهنگی حرکات و فعالیتهای بدنی
(مهم : مصرف الکل باعث تشدید این حالت می گردد)
اشکال در تکلم و صحبت کردن و همچنین سفتی و انقباض عضلانی از دیگر علائم هیپوترمی می باشد .
کمک های اولیه
همانند سایر سوانح , ابتدا ارزیابی صحنه ی حادثه , دور کردن یا پرهیز از خطر و درخواست کمک را فراموش نکنید .
سپس ارزیابی اولیه مصدوم و انجام مراحل ABC (کنترل راه هوایی , تنفس , ضربان قلب ) و دیگر کمکهای اولیه ی ضروری در صورت لزوم
انتقال مصدوم به مکان گرم و خشک و ترجیحاً سربسته (مانند ساختمان , چادر , ماشین , ... )
خارج کردن لباس های مرطوب , خیس یا تنگ مصدوم و در صورت امکان پوشاندن لباس خشک به مصدوم و قرار دادن وی در داخل کیسه خواب یا انداختن چند پتوی گرم و خشک بر روی او
هیچگاه بدن مصدوم را با مالش گرم نکنید و او را نیز تشویق به انجام فعالیتهای بدنی و راه رفتن نکنید .
بدلیل کاهش درجه حرارت بدن و بروز اختلال در سیستم الکتریکی قلب , هر ضربه ی ناگهانی ممکن است منجر به بی نظمی های بسیار شدید و کشنده در ضربان قلب فرد گردد . بنابراین حتی برای خارج کردن لباس های مصدوم ابتدا آنها را قیچی و سپس از بدن مصدوم خارج کنید .
در صورتی که فرد هوشیار است و دچار تهوع و استفراغ شدید نیست می توانید , نوشیدنی و غذای گرم به وی بدهید .
نکته : برای کنترل نبض مصدوم مبتلا به هیپوترمی باید حدود 30 تا 45 ثانیه صبر کنید .
مهم : حتی در صورت فقدان هوشیاری و دیگر علائم حیاتی مثل تنفس و نبض نباید فرد را مرده قلمداد کرد . هر فرد دچار هیپوترمی باید حتماً به مراکز درمانی منتقل گردد و تحت درمانهای لازم از جمله گرم کردن بدن قرار گیرد .
نکته : مصرف نوشیدنی حاوی الکل و کافئین به هیچ وجه مجاز نیست . به ویژه الکل علاوه بر تسریع در از دست دادن نحرارت بدن , باعث کاهش حس لمس در پوست فرد و همچنین کاهش سطح هوشیاری و قدرت قضاوت وی خواهد شد .
